Przykłady wzorcowania i kalibrowania w różnych branżach

Procesy metrologiczne odgrywają bardzo ważną rolę w wielu gałęziach przemysłu, nauki a także w normalnym funkcjonowaniu laboratoriów i zakładów produkcyjnych. Pomiary są podstawą do kontrolowania jakości, badania zgodności z standardami oraz zapewniania powtarzalności rezultatów, dlatego tak istotne jest ich odpowiednie przygotowanie i kontrola. Jednym z działań wykonywanych w tym zakresie jest wzorcowanie i kalibrowanie przyrządów pomiarowych, które daje możliwość określić czy urządzenie funkcjonuje prawidłowo i jakie ewentualne odchylenia mogą występować w uzyskiwanych wynikach.

W praktyce znaczy to porównywanie wskazań przyrządu z wartościami odniesienia uzyskanymi z urządzeń o znanej dokładności, co pozwala ocenę jego przydatności w dalszych pomiarach.

Różnica między wzorcowaniem i kalibrowaniem często bywa mylona, a jednak są to dwa odrębne pojęcia. Wzorcowanie to proces polegający na odniesieniu wskazań urządzenia do wartości wzorca o określonej klasie dokładności i dokumentowaniu uzyskanych wyników bez ingerencji w samo urządzenie. Kalibrowanie jednak obejmuje sposobność wprowadzenia regulacji w przyrządzie, aby wskazania były zgodne z wartościami odniesienia. Znaczy to, że wzorcowanie daje możliwość jedynie stwierdzić dokładność przyrządu, a kalibrowanie pozwoliprócz tego jego korektę. Oba procesy są stosowane w współzależności od potrzeb użytkownika, wymogów normatywnych albo specyfiki danej branży.

Znaczenie działań takich jak wzorcowanie i kalibrowanie ma szczególne miejsce w obszarach, gdzie precyzja pomiarów jest kluczowa, przykładowo w medycynie, lotnictwie, energetyce czy produkcji elementów mechanicznych. Nawet niewielkie odchylenia w pomiarach mogą wpływać na przebieg procesów technologicznych lub na bezpieczeństwo użytkowania danego produktu. Z tego względu regularne sprawdzanie przyrządów pomiarowych umożliwia uniknąć błędów wynikających z ich zużycia, starzenia się podzespołów czy wpływu czynników umieszczonych na zewnątrz, takich jak temperatura czy wilgotność. W niektórych dziedzinach wymagane jest prowadzenie dokumentacji potwierdzającej wykonanie wzorcowania, co stanowi podstawę do audytów i sprawdzeniu jakości.

W praktyce procesy powiązane z przygotowaniem i kontrolą urządzeń pomiarowych obejmują zarówno łatwe narzędzia, tj. suwmiarki czy manometry, jak i bardziej skomplikowane aparaty elektroniczne, w tym analizatory czy systemy automatyczne. Zakres i częstotliwość wzorcowania oraz kalibrowania zależy od zaleceń technicznych, rodzaju wykorzystania oraz intensywności użytkowania sprzętu. Warto zauważyć, że choćby oba procesy mają wspólny cel związany ze starannością pomiarów, to ich przebieg i skutki są różnorakie, a ich odpowiednie rozważenie ma znaczenie dla utrzymania właściwego poziomu testom jakości w różnych dziedzinach działalności człowieka.

Zobacz: wzorcowanie testo 108 .